ALMERE - De bomen- en plantenbibliotheek op het Floriadeterrein is uniek. Het ‘Arboretum’ vormt de basis van de Floriade Expo 2022 en van de Hortuswijk die na de Expo verder zal worden gebouwd. Meestal worden de woningen en gebouwen in een woonwijk eerst neergezet, en daarna pas de parken eromheen aangelegd. Maar in Almere gebeurt het andersom. Dendroloog (boomkundige) Jaap Smit staat dagelijks tussen het groen om de processen in de gaten te houden. Hij en twee collega’s noemen zich ‘het groenteam’. “Wij zijn eigenlijk de regisseurs van het groen. Wij gaan over alles wat bloemetjes en blaadjes heeft.”


Beplanting op alfabetische volgorde

Als dendroloog houdt Jaap Smit zich bezig met bomen en heesters. De hele beplanting van het Arboretum staat op alfabetische volgorde, maar de bomen die er al stonden, blijven. “Al het gezonde, bestaande groen is blijven staan. Dat past niet altijd volgens het schema van het alfabet, maar we willen graag duurzaam te werk gaan. En duurzaamheid betekent ook dat we geen goede bomen kappen. Het bestaande groen verlaagt de temperatuur, geeft beschutting en biedt ruimte aan de natuur. Dat moet je laten staan. Dus we hebben de bomen beschermd, waardoor niet alleen de stam maar vooral ook de groeiplaats van bomen in stand blijft.”

Beschadigde bomen

De Floriade Expo is van 14 april tot en met 9 oktober. Voordat de Expo van start gaat, is het hele Arboretum aangeplant. Een flinke klus, aangezien de buitenste randen van alle 192 kavels beplant moeten worden. Dat betekent dat ruim 8 hectare van de 64 hectare bestaat uit het Arboretum. Jaap Smit is dagelijks aanwezig om dit karwei samen met toezichthouder Gert Wassink en landschapsarchitect Niek Roozen in goede banen te leiden. “We doen ons uiterste best om al het groen echt groen te houden. Veel aannemers zijn helemaal niet gewend om om bomen en planten heen te bouwen, dus er raken regelmatig dingen beschadigd. Gelukkig hebben we vooraf in een contract vastgelegd dat alle bomen moeten blijven staan. Er staat zelfs een boete op als dat niet gebeurt.”

Bever

Toch zijn het niet alleen mensen die beschadigingen toebrengen aan de bomen. “Er is op dit moment een bever heel actief bezig op het Floriadeterrein. Hij werkt nu aan een boom die hij in het water wil laten vallen. Erg slim van hem. Maar ik heb de bomen daaromheen wel even afgezet voor de zekerheid. De natuur mag zijn gang gaan, maar soms moet je het wel een beetje sturen.”

Hortuswijk

Na de Expo wordt het terrein omgetoverd in de nieuwe stadswijk, de Hortus. “Het is belangrijk dat de toekomstige bewoners van de Hortuswijk weten waar ze in gaan wonen. Alle hoge beplanting zorgt ervoor dat de mensen een koel huis in de zomer hebben. Maar het veroorzaakt ook schaduw, waardoor de huidige zonnepanelen minder goed werken. De hele Hortuswijk zal enorm groen worden, maar mensen kunnen wel kiezen of ze bij grote of kleine bomen willen gaan wonen. Het is dan wel de bedoeling om tot een gezamenlijk beheer te komen om het groen zo goed mogelijk in stand te houden. Mensen moeten niet zomaar gaan zagen.”

Essentaksterfte

Ook buiten de Hortuswijk zullen de bewoners van Almere profijt hebben van wat er nu op het Floriadeterrein wordt ontwikkeld. “Een heel groot deel van de bomen in Almere zijn essen. De laatste jaren is er een invasieve schimmel uit de Himalaya actief, die zorgt voor essentaksterfte. Dankzij de wind verspreidt die schimmel zich razendsnel en moeten we een ontzettend groot deel van onze bomen in de stad kappen, en vervangen door andere soorten. Als we dus veel meer verschillende boomsoorten door de stad planten, maken ziektes minder kans. En dan hoeven we ook niet meteen zoveel te kappen als er een nieuwe aantasting uitbreekt onder de bomenpopulatie. Het leuke aan het Arboretum is dat we alle bomen die als vervanging kunnen dienen daar hebben staan.”

Almere als groene stad

“Almere is een groene stad,” gaat Jaap verder. “En om te bewijzen dat bomen en planten geld opleveren, moet je kijken naar zijn ecosysteemdiensten. Dat betekent dat er bepaalde diensten zijn die bomen leveren. Door middel van een 3D scan van alle bomen kunnen we berekenen wat die bomen opleveren. Zo is berekend dat 1 millimeter regen van iedere plensbui in een boom blijft hangen. Onze riolering hoeft dat niet meer te verwerken, dus hebben we daar minder kosten aan, en zal er ook minder wateroverlast ontstaan. Daarnaast worden steden steeds heter door alle bebouwing. Asfalt en hoge gebouwen houden hitte vast. Bomen bieden schaduw en zorgen ervoor dat de hitte minder blijft hangen. Dat scheelt ook weer geld voor airco’s. Op deze manier kijken we niet meer naar wat het groen kost, maar wat het oplevert.”

Euromast

Hoewel het groenteam nu alle zeilen bij moet zetten om het Arboretum voor april te voltooien, blijft Jaap optimistisch. “Het gaat hoe dan ook lukken. Het is namelijk zo’n belangrijk project. We willen graag een plek bieden waar iedereen naartoe kan om al deze bomensoorten in het echt te zien. De Floriade Expo is ooit in 1960 in Rotterdam begonnen, en de Euromast is hiervan een blijvend aandenken. Dat zal het Arboretum ook voor Almere zijn.”